بخش‌بندی کامل شماره شاسی (VIN)

یک VIN استاندارد از ۱۷ کاراکتر تشکیل شده که به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود:

1. کد شناسایی جهانی سازنده (WMI - World Manufacturer Identifier): شامل ۳ کاراکتر اول.
2. بخش توصیف خودرو (VDS - Vehicle Descriptor Section): شامل ۶ کاراکتر بعدی (کاراکترهای ۴ تا ۹).
3. بخش شناسایی خودرو (VIS - Vehicle Identifier Section): شامل ۸ کاراکتر آخر (کاراکترهای ۱۰ تا ۱۷).

در ادامه، هر بخش را به تفکیک و با جزئیات تحلیل می‌کنیم.

۱. کاراکتر اول: کد منطقه و کشور سازنده (Country of Origin)

• معنا: این کاراکتر نشان‌دهنده منطقه جغرافیایی و کشور محل ساخت خودرو است.
• مثال‌ها:
  • A-H: آفریقا (مثلاً A=آفریقای جنوبین، B=ایران)
  • J-R: آسیا (مثلاً J=ژاپن، K=کره جنوبی، L=چین، M=تایلند، R=تایوان)
  • S-Z: اروپا (مثلاً S=بریتانیا، V=فرانسه/اسپانیا، W=آلمان، Z=ایتالیا)
  • 1-5: آمریکای شمالی (مثلاً 1=ایالات متحده، 2=کانادا، 3=مکزیک، 5=ایالات متحده)
  • 6-7: اقیانوسیه (مثلاً 6=استرالیا)
  • 8-9: آمریکای جنوبی (مثلاً 8=آرژانتین، 9=برزیل)

۲. کاراکتر دوم: سازنده خودرو (Manufacturer)

• معنا: این کاراکتر، شرکت سازنده خاص خودرو را مشخص می‌کند. برای تفسیر صحیح، باید آن را در کنار کاراکتر اول خواند.
• مثال‌ها:
  • 1G: General Motors (آمریکا)
  • 2F: Ford (کانادا)
  • W: Volkswagen (آلمان)
  • Z: Maserati (ایتالیا)
  • J: Jeep (ایالات متحده - متعلق به استلانتیس)
  • N: Nissan (ژاپن)
  • T: Toyota (ژاپن)
  • LS: سایپا (ایران - با کاراکتر اول L که نشان‌دهنده چین است اما برای ایران نیز استفاده می‌شود!)
  • LZ: ایران خودرو (ایران)

۳. کاراکتر سوم: نوع وسیله نقلیه (Vehicle Type)

• معنا: این کاراکتر، نوع خط تولید یا بخش وسیله نقلیه را مشخص می‌کند. این تعریف برای هر سازنده متفاوت است. ممکن است نشان‌دهنده یک خودروی سواری، کامیونت، ون یا حتی یک پلتفرم خاص باشد.
• مثال: برای برخی سازندگان، "1" ممکن است به معنای یک وانت سنگین، یا "8" به معنای یک خودروی سواری باشد.

۴. کاراکترهای ۴ تا ۸: اطلاعات برند، مدل، موتور و مشخصات (Information about Brand, Model, Engine, etc.)

• معنا: این پنج کاراکتر، قلب توصیف فنی خودرو هستند. آن‌ها مشخصات دقیقی مانند:
  • مدل خودرو (مثلاً پژو ۲۰۶، سمند)
  • سری و تیپ (مثلاً LX, SE, EX)
  • نوع بدنه (سدان، کوپه، استیشن)
  • نوع موتور (حجم، تعداد سیلندر، سیستم سوخت‌رسانی)
  • نوع گیربکس (دستی یا اتوماتیک)
  • سطح تجهیزات (مثلاً наличие کیسه هوا، سیستم ترمز و...) را ارائه می‌دهند. هر سازنده از کدهای داخلی خود برای این بخش استفاده می‌کند.

۵. کاراکتر نهم: رقم کنترل یا امنیتی (Security Digit / Check Digit)

• معنا: این یک کاراکتر امنیتی و ریاضیاتی است که برای اعتبارسنجی صحت VIN به کار می‌رود. این رقم با استفاده از یک الگوریتم پیچیده محاسبه می‌شود که سایر ۱۶ کاراکتر را در نظر می‌گیرد. اگر VIN جعلی یا اشتباه باشد، این رقم با نتیجه محاسبات همخوانی نخواهد داشت. این کاراکتر یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای تشخیص VIN تقلبی است.
• نکته: این کاراکتر می‌تواند یک عدد (0-9) یا حرف X باشد.

۶. کاراکتر دهم: سال مدل خودرو (Year of the Model)

• معنا: این کاراکتر سال مدل (Model Year) خودرو را مشخص می‌کند، نه necessarily سال تقویمی تولید. سال مدل معمولاً چند ماه قبل از سال تقویمی شروع می‌شود.
• سیستم کدگذاری (چرخه ۳۰ ساله):
  • 2001=1, 2002=2, ..., 2009=9
  • 2010=A, 2011=B, 2012=C, ..., 2019=H
  • 2020=J, 2021=K, 2022=L, 2023=M, 2024=N, 2025=P, ...
  • 1990=M, 1991=N, 1992=P, ... (برای تشخیص از سال‌های مشابه، به مدل خودرو توجه می‌کنیم).

۷. کاراکتر یازدهم: کارخانه مونتاژ (Assembly Plant)

• معنا: این کاراکتر، کارخانه یا کارخانه‌ای را که خودرو در آن مونتاژ نهایی شده است، مشخص می‌کند. هر سازنده کدهای خاص خود را برای کارخانه‌هایش دارد (مثلاً A برای کارخانه "الف"، B برای کارخانه "ب"). این اطلاعات برای ردیابی دقیق در صورت فراخوانی بسیار مهم است.

۸. کاراکترهای دوازدهم تا هفدهم: شماره سریال تولید (Serial Number)

• معنا: این ۶ کاراکتر آخر، شماره سریال منحصربه‌فرد خودرو در خط تولید آن کارخانه خاص است. این عدد به ترتیب تولید، به هر خودرو اختصاص می‌یابد و آن را از هر خودروی دیگری در همان مدل و کارخانه متمایز می‌کند. این بخش، "شماره سریال" واقعی خودرو محسوب می‌شود.

جمع‌بندی

شماره شاسی (VIN) تنها یک رشته عدد و حروف تصادفی نیست، بلکه یک شناسنامه غنی و رمزگذاری شده است. با یادگیری رمزگشایی آن، شما به یک منبع قدرتمند از اطلاعات دست اول دسترسی پیدا می‌کنید. همیشه می‌توانید با وارد کردن VIN در وبسایت یدکدون، اطلاعات استخراج شده از این کد را جهت بررسی مشخصات خودروی خود و یا جستجوی لوازم یدکی رمزگشایی (decode) کنید.