
نگارنده:علیرضا مهاجرانی

انواع شمع (Spark Plug) و مقایسه آنها از لحاظ جنس و تعداد الکترود
تاریخ انتشار:۱۴۰۴/۰۲/۱۲
وقتی پای عملکرد بهینه موتور خودرو به میان می آید، شمع ها نقش قلب تپنده سیستم احتراق را ایفا می کنند. این قطعات کوچک اما حیاتی با ایجاد جرقه دقیق در زمان مناسب، زنجیره احتراق سوخت و هوا را آغاز می کنند. انتخاب شمع نامناسب نه تنها باعث کاهش شتاب، افزایش مصرف سوخت و لرزش موتور می شود، بلکه در بلندمدت می تواند به آسیب های جدی به سیلندر و پیستون منجر شود. در دنیای امروز با پیشرفت فناوری های خودروسازی، شمعها نیز تحولات چشمگیری داشته اند. از شمع های ساده مسی گرفته تا نمونه های پیشرفته ایریدیومی با فناوری نانو - هر کدام برای شرایط خاصی طراحی شده اند. در این مقاله به زبان ساده شما را با انواع شمع خودرو، تفاوت های فنی آنها و معیارهای انتخاب بهترین گزینه برای خودروی خود آشنا می کنیم.
ساختار کلی شمع خودرو: قطعات کلیدی و عملکرد آنها
هر شمع خودرو از ۵ بخش اصلی تشکیل شده که هماهنگی بین آنها جرقه موردنیاز برای احتراق را ایجاد میکند:
-
الکترود مرکزی (Center Electrode)
- جنس: مس/پلاتین/ایریدیوم
- وظیفه: انتقال جریان برق به محفظه احتراق
- ? نقطه اصلی ایجاد جرقه
-
الکترود جانبی (Ground Electrode)
- جنس: نیکل/پلاتین
- وظیفه: تکمیل مدار الکتریکی با الکترود مرکزی
-
عایق سرامیکی (Ceramic Insulator)
- جنس: اکسید آلومینیوم
- وظیفه: جلوگیری از نشت جریان به بدنه
- مقاوم تا ۶۵۰ درجه سانتیگراد
-
بدنه فلزی (Metal Shell)
- جنس: فولاد گالوانیزه یا نیکل
- وظیفه: اتصال مکانیکی به سر سیلندر
-
هسته مرکزی (Copper Core)
- جنس: مس
- وظیفه: انتقال برق به الکترود مرکزی
دسته بندی شمع ها بر اساس جنس الکترود: از مس تا فناوری های روز دنیا؟
الکترود مرکزی شمع مهم ترین بخش آن محسوب می شود که مستقیماً در فرآیند جرقه زنی نقش دارد. جنس این الکترود تعیین کننده عمر مفید، قدرت جرقه و سازگاری با سیستم های الکترونیکی خودروست.
۱. شمع های مسی (Copper Spark Plug): اقتصادی اما با عمر محدود
الکترود مرکزی این شمع ها از مس با پوشش نیکل ساخته شده است. این نوع شمعها به دلیل هدایت حرارتی عالی مس، برای موتورهای قدیمی که نیاز به انتقال سریع گرما دارند مناسب اند.
بهترین کاربرد: خودروهای کلاسیک با سیستم جرقه زنی معمولی و بدون ECU
۲. شمع های پلاتینیومی (Platinum Spark Plug): تعادل بین قیمت و کیفیت
با اضافه شدن لایه ای از پلاتین به الکترود مرکزی، این شمع ها مقاومت بسیار بالاتری در برابر خوردگی و ساییدگی از خود نشان می دهند.
جدید! شمع های Double Platinum:
در این مدل پیشرفته، هم الکترود مرکزی و هم الکترود جانبی از پلاتین ساخته شده اند. این طراحی باعث می شود جرقه با ثباتتر ایجاد شود و برای خودروهای دارای سیستم احتراق مستقیم (GDI) ایده آل است.
۳. شمع های ایریدیومی (Iridium Spark Plug): شاهکار مهندسی مواد
ایریدیوم با نقطه ذوب 2450 درجه سانتیگراد و مقاومت فوق العاده در برابر فرسایش، این شمع ها را به گزینه ای استثنایی تبدیل کرده است. ضخامت الکترود مرکزی در برخی مدلها تا 0.4 میلیمتر کاهش یافته که منجر به ایجاد جرقه متمرکزتر می شود.
فناوری Iridium Evo:
نسل جدید شمعهای ایریدیومی که با پوشش نانوذرات طلا روی الکترود جانبی، مقاومت الکتریکی را تا 40% کاهش داده اند. این ویژگی برای خودروهای هیبریدی و خودروهای دارای سیستم Start-Stop خودکار ضروری است.
جدول مقایسه انواع شمع بر اساس جنس الکترود
نوع شمع | جنس الکترود | مزایا | معایب | عمر مفید | بهترین کاربرد |
---|---|---|---|---|---|
مسی | مس + پوشش نیکل | قیمت بسیار اقتصادی و هدایت حرارتی عالی | • نیاز به تنظیم دوره ای• رسوب پذیر | 30,000 کیلومتر | خودروهای قدیمی (پیش از 2000) |
پلاتینیومی | پلاتینیوم خالص | مقاومت بالا در خوردگی و کاهش 15% مصرف سوخت | • قیمت بالاتر از نوع مسی | 80,000 کیلومتر | خودروهای مدرن با ECU |
Double Platinum | پلاتینیوم دوطرفه | جرقه پایدار در موتورهای GDI و عدم نیاز به سرویس | • هزینه تولید بالا | 100,000 کیلومتر | خودروهای احتراق مستقیم |
ایریدیومی | ایریدیوم 0.4 میلیمتر | جرقه متمرکز و کاهش 20% آلایندگی | • گرانترین نوع | 120,000 کیلومتر | خودروهای لوکس و اسپرت |
Iridium EVO | ایریدیوم + نانوطلاء | مقاومت الکتریکی 40% کمتر و سازگار با سیستم Start-Stop | • محدودیت در مدل های خاص | 150,000 کیلومتر | خودروهای هیبریدی و الکتریکی |
دسته بندی بر اساس تعداد الکترود: ساده یا پیچیده؟
۱. شمع های تک الکترودی (Single Electrode): کلاسیک اما پرکاربرد
ساختار سنتی با یک الکترود مرکزی و یک الکترود جانبی. این طراحی ساده هزینه تولید را کاهش می دهد اما نیاز به سرویس دوره ای بیشتری دارد.
۲. شمع های چندالکترودی (Multi Electrode): هوشمند و با ماندگاری بالا
وجود 2 تا 4 الکترود جانبی باعث می شود جرقه بین مسیرهای مختلف جریان پیدا کند. این ویژگی دو مزیت اصلی دارد:
- افزایش طول عمر (تا 30% بیشتر از نوع تک الکترودی)
- عملکرد پایدارتر در دور موتورهای متغیر
مقاومت حرارتی: انتخاب بین شمع سرد یا گرم؟
-
شمع سرد (Cold Plug):
- عایق بندی کوتاه تر
- انتقال سریع تر گرما به بدنه موتور
- مناسب برای موتورهای پرقدرت و رانندگی های سنگین
-
شمع گرم (Hot Plug):
- عایق بندی بلندتر
- حفظ حرارت در نوک شمع
- ایده آل برای موتورهای معمولی و رانندگی شهری
راهنمای خرید از یدکدون: دقیقاً چه شمعی نیاز دارید؟
- برای انتخاب شمع باید شماره توصیه شده توسط سازنده خودرو (در دفترچه راهنما) را بررسی کنید اما در یدکدون با انتخاب خودرو شمع مناسب آن را با دقت 100% پیدا کنید.
- برای خودروهای مدل 2010 به بعد حتماً از شمع های Double Platinum یا Iridium استفاده کنید.
- انواع شمع موجود در یدکدون را در اینجا مقایسه کنید
چرا یدکدون؟
- ✅ تضمین اصالت کالا با ارائه گارانتی سلامت فیزیکی
- ✅ قیمت رقابتی نسبت به بازار
- ✅ تنوع بی نظیر از برندهای جهانی مانند Bosch، NGK و Denso
- ✅ ارسال سریع به تمام نقاط کشور
نکته طلایی: تعویض به موقع شمعها (طبق جدول زمانی پیشنهادی سازنده) میتواند تا 7% در مصرف سوخت صرفه جویی ایجاد کند! ⛽?