
زد اف( ZF )
0از گیربکس کشتیهای هوایی زپلین تا سنسورهای خودران تسلا، شرکت زداف (ZF) آلمان بیش از یک قرن است که در قلب تحولات صنعت مهندسی جهان ایستاده است. این غول قطعهسازی آلمانی که در سال ۱۹۱۵ متولد شد، امروز با ترکیبی از تاریخچه پرافتخار، نوآوریهای پیشگامانه و شبکه جهانی زیرمجموعهها، به یکی از ستونهای اصلی صنعت خودروسازی تبدیل شده است. از سیستمهای تعلیق پیشرفته لِمفوردر تا فناوریهای ایمنی انقلابی TRW، ZF نهتنها برندهای معتبری را در دل خود جای داده، بلکه مسیر آینده صنعت را با پروژههایی مانند خودروهای کاملاً الکتریکی و پلتفرمهای هوش مصنوعی ترسیم میکند. در این مقاله، سفر هیجانانگیز ZF از کارگاهی کوچک در فریدریشسهافن تا امپراتوری ۴۱ میلیارد یورویی امروز را با جزئیات بررسی میکنیم.
تاریخچه تأسیس و تحولات تاریخی
بنیانگذاری در عصر کشتیهای هوایی (۱۹۱۵-۱۹۲۰)
شرکت زداف فریدریشسهافن (ZF Friedrichshafen AG) در سال ۱۹۱۵ توسط فردیناند فون زپلین، نابغه آلمانی و خالق کشتیهای هوایی معروف زپلین، تأسیس شد. این شرکت در ابتدا با نام Zahnradfabrik (کارخانه چرخدنده) شناخته میشد و مأموریت اصلی آن، تولید جعبهدندههای دقیق برای کشتیهای هوایی بود. همکاری با مهندس سوئیسی مکس ماگ، اولین گیربکس چندسرعته جهان را برای این کشتیها به ارمغان آورد. در طول جنگ جهانی اول، ZF به یک تأمینکننده حیاتی برای نیروی هوایی آلمان تبدیل شد.
گذار به صنعت خودروسازی (۱۹۲۰-۱۹۴۵)
پس از جنگ، تحریمهای بینالمللی ساخت کشتیهای هوایی را ممنوع کرد. ZF در سال ۱۹۲۱ با تولید گیربکس Soden برای خودروهای تجاری، نخستین گام را به سوی صنعت خودرو برداشت. در دهه ۱۹۳۰، این شرکت با توسعه گیربکسهای آپولیت (Apolyt) برای خودروهای مسابقهای، جایگاه خود را در صنعت تقویت کرد. در طول جنگ جهانی دوم، ZF به تولید قطعات برای تانکهای پانزر و هواپیماهای نظامی پرداخت، اما پس از جنگ، کارخانههای آن توسط نیروهای متفقین مصادره شد.
رنسانس پس از جنگ و گسترش جهانی (۱۹۵۰-۲۰۰۰)
در دهه ۱۹۵۰، ZF با معرفی گیربکس ۴HP20 برای خودروهای لوکس، به یک بازیگر اصلی در بازار اروپا تبدیل شد. دهه ۱۹۷۰ شاهد تحولاتی مانند توسعه گیربکس ۳HP22 با قابلیت کاهش ۲۰٪ مصرف سوخت بود. در سال ۱۹۸۴، ZF اولین گیربکس اتوماتیک ۵ سرعته جهان (۵HP) را برای مرسدس بنز کلاس S طراحی کرد. این نوآوری، سکوی پرتابی برای ورود به بازار آمریکا شد، جایی که در دهه ۱۹۹۰، ۴۰٪ از کامیونهای سنگین این کشور از گیربکسهای ZF استفاده میکردند.
زیرمجموعههای کلیدی و تاریخچه الحاق آنها به ZF
ZF در طول دهه ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۰، با خرید شرکتهایی مانند لِمفوردر، بوگه و ساچ، تلاش کرد تا دانش فنی خود را در حوزههای مکمل تقویت کند. به عنوان مثال، الحاق بوگه در سال ۱۹۹۸، نه تنها دسترسی به فناوریهای جذب ارتعاشات را افزایش داد، بلکه شبکه تولید جهانی ZF را با اضافه شدن ۸ کارخانه جدید در آسیا گسترش داد. از سوی دیگر، خرید ساچ در سال ۲۰۰۱، ZF را به یکی از بزرگترین تأمینکنندگان کلاچ در جهان تبدیل کرد. این شرکتها امروزه به عنوان بخشهای نیمهمستقل زیر چتر ZF فعالیت میکنند، اما از طریق پروژههای مشترک مانند پلتفرم خودران ProAI، نوآوریهای ترکیبی خلق میکنند.
۱. لِمفوردر (Lemförder): سلطان شاسی و تعلیق
شرکت لِمفوردر در سال ۱۹۴۶ در شهر کوچک لِمفورده آلمان تأسیس شد. این شرکت در ابتدا به تولید قطعات فلزی برای صنعت راهآهن مشغول بود، اما پس از جنگ جهانی دوم، با توجه به رونق صنعت خودروسازی، تمرکز خود را به طراحی سیستمهای تعلیق و فرمان معطوف کرد. در دهه ۱۹۶۰، لِمفوردر بهدلیل تولید سایتلنتبلاکهای با دوام برای خودروهای اسپرت مانند پورشه ۹۱۱، به شهرت رسید. در سال ۱۹۸۵، ZF این شرکت را به عنوان بخشی از استراتژی گسترش خود در حوزه شاسی و تعلیق خریداری کرد. الحاق لِمفوردر، امکان توسعه سیستمهای پیشرفتهای مانند تعلیق چندلنگر را فراهم آورد که امروزه در خودروهای مرسدس-AMG و آئودی RS استفاده میشود.
دستاوردهای کلیدی
- توسعه سیستم تعلیق چندلنگر (Multi-Link Suspension) برای خودروهای اسپرت
- تولید سایتلنتبلاکهای پلیاورتان با عمر مفید ۳۰۰,۰۰۰ کیلومتر
- مشارکت در طراحی شاسی خودروهای مفهومی مانند مرسدس بنز F 015
۲. بوگه (Boge): پیشگام در سیستمهای ارتعاشگیری
ریشههای تاریخی بوگه به سال ۱۸۸۷ بازمیگردد، زمانی که آلبرت بوگه در اشتوتگارت یک کارخانه تولید شیرهای صنعتی تأسیس کرد. پس از جنگ جهانی دوم، این شرکت با تشخیص نیاز بازار، به تولید کمکفنرهای هیدرولیک روی آورد. در دهه ۱۹۷۰، بوگه با معرفی کمکفنرهای گازی که قابلیت تنظیم خودکار داشتند، انقلابی در راحتی سواری خودروها ایجاد کرد. ZF در سال ۱۹۹۸ و با پرداخت ۱.۲ میلیارد مارک آلمان، بوگه را به مالکیت خود درآورد. این ادغام، دانش فنی ZF در حوزه انتقال قدرت را با تخصص بوگه در کاهش نویز و لرزش (NVH) ترکیب کرد و پایهای برای توسعه سیستمهای تعلیق هوشمند در خودروهای لوکس شد.
فناوریهای انقلابی
- توسعه کمکفنرهای گازی با قابلیت تنظیم خودکار (۱۹۷۸)
- سیستم RELIANCE برای کاهش ۴۰٪ لرزش در خودروهای تجاری
- همکاری با فراری در طراحی سیستم تعلیق FXX K EVO
۳. ساچ (Sachs): ابرقدرت انتقال قدرت
شرکت ساچ (زاکس) در سال ۱۸۹۵ توسط ارنست زاکس در شواینفورت تأسیس شد و در ابتدا به تولید اجزای دوچرخه مشغول بود. در دهه ۱۹۲۰، این شرکت با همکاری BMW ، اولین کلاچهای فولادی برای موتورسیکلتها را تولید کرد. زاکس در طول دهه ۱۹۸۰، با اختراع کلاچ دوگانه (Dual-Clutch)، تحولی در صنعت گیربکسهای اتوماتیک ایجاد نمود. ZF در سال ۲۰۰۱ با خرید ۱۰۰٪ سهام این شرکت به مبلغ ۱.۸ میلیارد یورو، زاکس را به خانواده خود افزود. این ادغام، امکان تولید محصولات ترکیبی مانند کلاچهای هیبریدی eClutch را فراهم کرد که امروزه در خودروهای الکتریکی شرکتهایی مانند تسلا و بیامو به کار میروند.
نوآوریهای شاخص
- تولید اولین کلاچ دوگانه (Dual Clutch) جهان در ۱۹۸۵
- توسعه دمپرهای پیچشی هوشمند برای موتورهای هیبریدی
- ساخت کلاچهای کربنی برای خودروهای فرمول ۱
نقش زیرمجموعهها در تحولات ZF
ترکیب فناوریها برای خودروهای خودران
با ادغام دانش Lemförder در سیستمهای تعلیپ، BOGE در جذب ارتعاشات و Sachs در انتقال قدرت، ZF در سال ۲۰۲۳ پلتفرم AutoSense 2.0 را معرفی کرد. این سیستم با استفاده از ۱۲ سنسور لیدار و ۸ دوربین، قادر به پیشبینی موانع در فاصله ۲۵۰ متری است.
پایداری زیستمحیطی
- بوگه: تولید کمکفنرهای EcoDamp با ۳۰٪ کاهش مصرف انرژی
- زاکس: توسعه کلاچهای eClutch برای خودروهای هیبریدی
- لِمفوردر: استفاده از آلومینیوم بازیافتی در ساخت قطعات شاسی
۳. تیآر دبلیو (TRW): پیشتاز در ایمنی خودرو
ریشههای تاریخی TRW به سال ۱۹۰۱ بازمیگردد، زمانی که این شرکت با نام Thompson Products در کلیولند آمریکا تأسیس شد و ابتدا بر تولید پیچ و مهره برای صنعت خودرو متمرکز بود. در دهه ۱۹۵۰، TRW با توسعه سیستم فرمان هیدرولیک برای خودروهای جنرال موتورز، به یک بازیگر مهم در حوزه ایمنی تبدیل شد. در سال ۱۹۶۵، این شرکت اولین کیسه هوا (Airbag) جهان را برای خودروهای مسابقهای طراحی کرد. ZF در سال ۲۰۱۵ با پرداخت ۱۳.۵ میلیارد دلار، TRW را به عنوان بزرگترین ادغام تاریخ خود خریداری نمود. این ادغام، تخصص ZF در انتقال قدرت را با فناوریهای پیشرفته TRW در حوزه سیستمهای ایمنی فعال (مانند ترمز اضطراری خودکار) و سنسورهای خودران ترکیب کرد.
فناوریهای انقلابی
- توسعه رادارهای ۷۷ گیگاهرتزی با دقت شناسایی تا ۲۵۰ متر (۲۰۱۷)
- سیستم S-Cam 4 برای تشخیص عابرین پیاده در شرایط نوری پیچیده
- همکاری با تسلا در طراحی دوربینهای ۳۶۰ درجه برای مدل ۳
۴. وابکو (WABCO): ابرقدرت فناوریهای تجاری
تاریخچه WABCO به سال ۱۸۶۹ و تأسیس Westinghouse Air Brake Company در پیتسبورگ آمریکا بازمیگردد. این شرکت در ابتدا با تولید ترمزهای هوایی برای قطارها، انقلابی در ایمنی حملونقل ریلی ایجاد کرد. در دهه ۱۹۹۰، وابکو با تمرکز بر خودروهای تجاری، سیستم ترمز ضدقفل (ABS) مخصوص کامیونها را توسعه داد. ZF در سال ۲۰۲۰ با پرداخت ۷ میلیارد دلار، این شرکت را خریداری کرد تا سلطه خود بر بازار خودروهای سنگین را تثبیت نماید. ادغام وابکو، دانش ZF در گیربکسهای سنگین را با تخصص این شرکت در سیستمهای مدیریت ناوگان و فناوریهای ارتباطی V2X پیوند زد.
فناوریهای تحولآفرین
- سیستم OnGuardACTIVE™ برای کاهش ۶۰٪ تصادفات سنگین (۲۰۲۱)
- پلتفرم TX-Trailer™ برای بهینهسازی مصرف سوخت تریلیها
- همکاری با دایملر در توسعه کامیونهای خودران Freightliner Cascadia
چالشهای پیشرو و استراتژیهای ترکیبی
- یکپارچهسازی فناوریها: ادغام سیستم تعلیق Lemförder با نرمافزارهای خودران TRW
- رقابت با بوش: توسعه کلاچهای ePowerClutch توسط Sachs برای رقابت با محصولات الکترونیکی بوش
- تحریمهای جهانی: راهاندازی خط تولید قطعات BOGE در هند برای کاهش وابستگی به بازار چین
نتیجهگیری: امپراتوری فناوریهای مکانیکی
از کمکفنرهای BOGE در خودروهای فرمول ۱ تا کلاچهای Sachs در کشتیهای کروز، ZF با ادغام زیرمجموعههای کلیدی، به یک ابرشرکت چندوجهی تبدیل شده است. امروزه بیش از ۷۰٪ از خودروهای پریمیوم اروپا حداقل از یک قطعه ZF یا زیرمجموعههای آن استفاده میکنند. این شرکت با حفظ میراث ۱۰۸ ساله خود، به سوی آیندهای دیجیتال و پایدار گام برمیدارد.